God stemning når Aftenposten opnar for nynorsk. Frå venstre: Kulturredaktør Sarah Sørheim, Magne Aasbrenn, leiar i Noregs Mållag - og Espen Egil Hansen, sjefredaktør i Aftenposten.Kjartan Helleve
Ein gong dumma Aftenposten seg ut med å omsetje Jon Fosse til bokmål. No sørgjer nye reglar for at det aldri skjer igjen
- I 2018 er det umoderne med absolutt forbod, seier sjefredaktør Espen Egil Hansen. Derfor opnar Aftenposten no opp for meir nynorsk.
Og dermed blir sjefredaktør Espen Egil Hansen historisk, ved å vere sjefredaktøren som opnar for nynorsk i avisa.
– Det er ei viss liberalisering. Framleis er det slik at Aftenpostens hovudspråk er moderat bokmål, og hovudregelen er at det skal brukast av alle medarbeidarane i avisa.
Harald Stanghelle, redaktør og kommentator i Aftenposten.Lise Åserud / Scanpix
Det seier redaktør Harald Stanghelle, som har leia arbeidet med å utforme dei nye språklege retningslinjene. Oppmjukinga består hovudsakleg av tre meir eller mindre nye endringar, fortel han.
– Vi opnar for at nynorsk kan brukast av våre medarbeidarar i enkeltståande tilfelle, og denne bruken skal bli avklart med linjeredaktør. Dessutan slår vi fast at innkjøpte nynorsktekstar og saker som våre samarbeidsaviser i Schibsted har skrive på nynorsk, som hovudregel ikkje skal omsetjast til bokmål.
– Det er ei klargjering, og også ei opning for nynorsk som vi ikkje har hatt tidlegare. I tillegg skal innsendte debattinnlegg og kronikkar publiserast i den målforma innsendaren sjølv har valgt, og det same gjeld bidrag frå anmeldarar og kommentatorar som ikkje er tilsett i Aftenposten, fortel han.
Språktabber noko av årsaka til nye retningslinjer
Stanghelle seier det ikkje er ei spesiell årsak til at oppmjukinga kjem akkurat no.
Dette er dei nye retningslinjene for bruk av bokmål og nynorsk i Aftenposten:
Aftenpostens hovedspråk er moderat bokmål (Norsk ordbok, Kunnskapsforlaget). Det skal som hovedregel brukes av alle avisens medarbeidere.
Innsendte debattinnlegg og kronikker skal publiseres i den målform innsenderen selv har valgt. Det samme gjelder bidrag fra anmeldere og kommentatorer som ikke er ansatt i Aftenposten. Innlegg på nynorsk bør justeres i tråd med normen i Nynorskordboka, UiB/UiO/Språkrådet. Innlegg på bokmål skal følge Aftenpostens språknorm.
Nynorsk kan brukes av Aftenpostens medarbeidere i enkeltstående kommentarer, reportasjer og intervjuer. Denne bruken skal avklares med linjeredaktør.
Innkjøpte nynorsktekster og saker som våre samarbeidsaviser har skrevet på nynorsk, skal som hovedregel ikke oversettes til bokmål. Tekstene bør justeres i tråd med normen i Nynorskordboka.
Førsteside-/fronthenvisninger til nynorsktekster skrives på moderat bokmål. Sitater gjengis på nynorsk.
Det kan finnes unntak fra disse reglene. Slike unntak skal alltid drøftes med sjefredaktør.
– Dette er noko vi har jobba med ganske lenge, og det er fleire grunnar til det. Den eine er at vi har hatt behov for å gå gjennom våre eigne reglar, sidan det har vore litt uklart kva som var tillate og ikkje. Den andre grunnen er at vi samarbeider med regionaviser som med jamne mellomrom har stoff på nynorsk som vi er interessert i.
Men nokre blemmer er også grunnen til at dei no har formalisert språkpraksisen.
– Vi har i eitt tilfelle dumma oss ut, etter vår meining, ved å omsetje eit intervju Bergens Tidende hadde gjort med Jon Fosse til bokmål. Når vi gjer slike ting er det alltid behov for å gå gjennom prinsippa og retningslinjene, seier han.
– Vi snakka om det før det, men det har blitt aktualisert gjennom liberaliseringa som VG tok. Det var ein av mange ting som gjorde at det var behov for å gå gjennom dette.
Men han seier det ikkje er snakk om noko stor omvelting.
– Det som for mange har vore ei godt skjult hemmelegheit er at vi faktisk har hatt ein god del nynorsk opp gjennom åra. Det har blant anna vore intervju, kommentarar og meldingar på nynorsk, og vi har dei siste tiåra vore opne for både kronikkar og debattinnlegg på nynorsk, seier han og held fram:
– Så det er ingen språkrevolusjon i Aftenposten, men det vi har gjort er å systematisere i nokre retningslinjer. Det kan godt vere at det blir fleire nynorsksaker, men det blir ikkje eit vell av saker.
– Fryktar du klager?
– Nei. Det byggjer på dei erfaringane vi har hatt når vi har brukt nynorsk tydeleg. Eg har inga tru på at dette vil vere noko som skapar sterke reaksjonar hos lesarane våre. Det har ikkje gjort det til no, og det er mange år sidan eg kan hugse at det har kome inn klager på det.
Men om det ikkje kjem protestar frå lesarane, så har det allereie kome nokre frå dei tilsette.
– Stort sett er mitt inntrykk at dette blir greitt motteke innad i redaksjonen. Nokre er fornøgde med det, men nokre er litt skeptiske. Det interessante er at nokon av dei som har vore skeptiske til denne liberaliseringa, peiker på at vi også må sørge for å ha kompetanse til å gå gjennom manus på nynorsk, seier han og avsluttar:
– Det er heldigvis slik at Aftenposten har mange som er veldig opptatt av språk, vi jobbar med språket, og det betyr også at vi må sikre oss at nokon kan kvalitetssikre nynorsken når den blir brukt.
– Umoderne med absolutt forbod
Og opninga for meir nynorsk i Aftenposten blir godt motteke i målrørsla. Mandag fekk Espen Egil Hansen utdelt ein såkalt Målblome frå Noregs Mållag.
Beklager! Frå Aftenposten våren 2016.
– Det er fordi Aftenposten har vedteke nye språkreglar som tek eit langt steg i retning av å tillate nynorsk på redaksjonell plass, uttalar leiar Magne Aasbrenn i ei pressemelding.
I grunngjevinga for Målblomen står det mellom anna:
«I Noregs Mållag er vi overtydde om at nynorsk kan nyttast til alt slags stoff i pressa, og vi er svært glade for at Aftenposten nå har endra retningslinjer for bruken av bokmål og nynorsk. I dei nye reglane står det at Aftenpostens medarbeidarar i enkeltståande kommentarar, reportasjar og intervju kan bruke nynorsk, og det blir innført ein hovudregel om at innkjøpte artiklar frå andre Schibsted-aviser ikkje skal setjast om til bokmål. Det er ei historisk opning for nynorsken i landets største avis og ein milestolpe i arbeidet vårt i Noregs Mållag.»
Og Espen Egil Hansen uttalar sjølv at det var på tide med endringar.
– Eg vil hevde at det i 2018 vil vere umoderne å ha eit absolutt forbod mot nynorsk på redaksjonell plass, seier han i pressemeldinga.
