Kokkvold om VG-granskinga: – Må ikkje vere livredd for å sleppe andre til

– Det er ikkje uvanleg og overraskande at eit medium startar med ei intern gransking. No har den har gått føre seg ei stund, og mange lurar på kvifor det tek så lang tid å komme fram til kva som har skjedd. Det er lov, og det er ikkje uvanleg, seier tidlegare generalsekretær i Norsk Presseforbund, Per Edgar Kokkvold, til Medier24.

Fleire har stilt spørsmål til om granskinga av VG bør gjerast av interne medarbeidarar, eller om dei bør kople på eksterne.

«Blottet for forståing av egen rolle»

Bergensavisen kommenterte granskinga slik på leiarplass laurdag:

«Det er altså VGs redaktører som selv skal finne svar på hvorfor VGs redaktører med viten og vilje publiserte falske sitater. Dette vitner om en selvinnsikt blottet for forståelse av egen rolle. Det kjenner vi igjen fra mange «metoo»-historier.»

Overfor Medier24 utdjupar sjefredaktør Sigvald Sveinbjørnsson:

– I ei så ømfintleg og vanskeleg sak som dette, kunne ein hatt godt av å kople på nokon utanfor VG-huset. Norsk Presseforbund, til dømes, ville truleg hatt noko med å bidra med i denne saka. Men omsynet til kjeldevernet gjer dette til ei vanskeleg sak.

«Brurås-utvalget» i 2003

Kokkvold var leiar av Presseforbundet frå 1996 til 2013, og har lang fartstid som journalist og redaktør. Sjølv var han med og utnemne «Brurås-utvalget» i 2003, som fekk i oppgåve å granske korleis norsk medier dekkja «Tønne-saka». Utvalet besto av Svein Brurås, Guri Hjeltnes og Henrik Syse.

– Pressa må ikkje vere livredd for å sleppe andre til. I mi tid oppnemnde me eit utval i etterkant av Tønne-saka. Dei var uavhengige personar, utan tilknyting til media, utnemnt av oss til å føreta ei kritisk gransking av media si rolle i saka. Der kom det fram veldig mykje nyttig for fleire medier, seier han.

For å presisere vert det ikkje drege andre parallellar mellom VGs Giske-sak og media si dekning av Tønne-saka.

– Mogleg med uavhengig gransking

Han legg vidare vekt på at media sjølv ikkje ville nølt med å krevje det same.

– Når andre maktpersonar og samfunnsinstutisjonar gjer seg skuldig i alvorlege feil, er det ikkje uvanleg at media seier at det ikkje held med intern gransking og at ein her må få uavhengige personar på bana. Det er òg mogleg å gjere det i eit mediehus. Det er ingen forbod for det i VG, dersom ein følar for det, seier han.

– Kva med omsynet til kjeldevern?

– Det er ei mogleg løysing med ei uavhengig gransking, men då kan det ikkje dreie seg om naudsynt personvern. Det er vanskeleg å tenkje seg at eksterne, som ikkje veit kor viktig kjeldevernet er i pressa, kan sjå på det. Ein må ha innsyn i det meste, og difor er det ikkje urimeleg at VG vel å gjere dette sjølv, seier han vidare.

Vidare presiserer han at den omtalte kvinna i saka, som er Sofie (27), sjølv har gått ut hos TV 2 og lagt fram dokumentasjon på hennar kontakt med VG-journalist Lars Joakim Skarvøy.

– Initiativretten er betre i prinsipielle spørsmål

Kokkvold er vidare tydeleg på at han ville ha sørgja for at saka kom inn til PFU dersom han stadig var generalsekretær i Norsk Presseforbund.

– Dette er ei viktige sak, og det handlar om heile den journalistiske prosessen. Det står i innleiinga i Vær Varsom-plakaten at presseetikken gjeld den heile journalistiske prosessen, frå innsamling av informasjon til publisering. Korleis ein behandlar kjelder og personar er ein sentral del av etikken, seier Kokkvold.

Han er einig i noverande generalsekretær Elin Floberghagen, som først vil la kvinna bestemme sjølv om saka skal klagast inn eller ei. Ho har møtt kvinna, og informert ho om korleis ho kan gå fram dersom ho vil klage saka til PFU. Ho var tvilande til om ho ville bruke initiativretten til å trekke saka inn til PFU.

– Generalsekretæren må innhente opplysningar frå desse jentene. Initiativretten er betre i prinsipielle spørsmål, og ikkje der det gjeld personar som kjenner seg dårleg behandla. Ein skal ikkje gjere det mot deira vilje, seier han.