Hans-Wilhelm Steinfeld sluttar i PR-byrå – hud­flettar media på veg ut

– Noterar du, eller tar du opp?

Han verkar brydd, der underteikna sit med ein Mac som einaste sanningsvitne under samtalen, eller intervjuet, med Medier24. Telefonen streika nemleg kvelden før, kameraet låg igjen i taxien, og tjue minuttar for seint til avtalen kom Medier24 sin journalist til Corporate Communications sine fasjonable kontorlokale ytst på Tjuvholmen. Her har Hans-Wilhelm Steinfeld halde hus sidan han forlèt journalistikken og rampelyset hausten 2014.

Den høgrøysta bergensaren hadde på 37 år eit hav av ulike roller hos NRK. Han var Dagsrevyen-reporter, programleiar for ei rekkje program, Balkan-korrespondent og fire gongar Moskva-korrespondent. Han var også nyheitsredaktør og sjef for Dagsrevyen. Dette viser cv-en Steinfeld sende på e-post i forkant av intervjuet.

Heilt sidan siste stoppestad under studiane, på St. Antony’s College i Oxford i 1976, har Steinfeld hatt fast jobb. I år er det slutt, og frå midten av april er Steinfeld «frikar» med sitt nystarta selskap Steinfelds Magasin.

– Det har vore veldig ålreit i Corporate Communications. Eg er litt stolt over at eg har klart meg såpass lenge og bra i det private næringslivet etter 37 år som NRK-mann. Hyggjeleg har det også vore, seier Steinfeld til Medier24. Han er partner i selskapet, og eig 3,9 prosent av aksjane.

– Sist du slutta i ein jobb fekk du over 100 presseoppslag på tre dagar …

– 80 på ein kveld.

– … og tre framsider i Dagbl …

– 7. juli 2014.

– Blir det like mykje skriveri denne gangen?

– Nei. Eg hadde eit sug etter å komma meg ut frå rampelyset då eg slutta i NRK.

– Kvifor?

– Når du har vore der i 37 år, med alt det dritet du får i det offentlege rom, er det ikkje ein hyggeleg stad å vera.

Steinfeld har knapt vore å sjå i mediebiletet sidan han slutta i NRK. Bortsett frå når tabloidavisene vil ha overskrifter om kor akterutseglt journalistikken er og då han leverte sine faste kronikkar til Dagbladet og VG som spaltist.

Sjølv om presseveteranen fekk kritikk av både folk i og utanfor NRK då han byta beite og gjekk over til kommunikasjonsbransjen, har det vore lite mediekontakt og PR-rådgjeving, ifølgje han sjølv. Oppdraga har vore «98 prosent forelesing og føredrag», seier Steinfeld. I tillegg har han vore reiseleisar for det vesle byrået Fotefar.

– Eg plar seia på fleip at eg reiste verda rundt i mitt førre NRK-liv, medan eg har reist Norge rundt dei siste fem og eit halvt åra, seier Steinfeld.

– Kvifor gir du deg?

– Eg blir 69 år, så då er det på tide å gi seg her på Tjuvholmen. Det har vore triveleg, men no har eg starta opp enkeltmannsføretaket Steinfelds Magasin. Eg trur eg sende deg lenkja. Om du har tid til å sjå på det, er det litt familiehistorie i namnet. Det står forklart under «historikk» på nettstaden. Men det har du ikkje hatt tid til å sjå på?

– Eg såg på kva du hadde å tilby, men eg las ikkje historikken, nei.

– Det burde du gjera. Særleg fordi det i dag er dagen etter Holocaust-markeringa (27. januar, journ. anm.), seier Steinfeld.

Den tidlegare NRK-veteranen sin grandonkel, Israel Steinfeld, dreiv butikken Steinfelds Magasin i Ålesund frå 1910. Butikken vart stengd av nazistane under krigen, fordi dei var jødar, og heile familien vart arrestert, deportert og drepne i Auschwitz.

– Eg kallar selskapet mitt det namnet for å heidra familien, seier Steinfeld.

Saka held fram under biletet.

Hans nye selskap skal tilby føredrag, førelesingar og debattleiing – men også medietrening og informasjonsstrategiar. I tillegg kjem Steinfeld med boka «Putin» på Cappelen Damm til hausten.

Med jamne mellomrom dukkar debatten om svingdøra mellom journalistikken og PR-bransjen opp. NRK-veteranane Tomm Kristiansen og Odd Karsten Tveit var begge sterkt kritiske til valet Steinfeld gjorde tilbake i 2014.

– Eg meiner det er uforeinleg med å grava i sanninga og avsløra maktkampar gjennom eit langt liv, og så kanskje bli betalt for å leggja eit ullteppe over sanninga, sa Tveit til Dagbladet i 2014.

Mediekritikar Anki Gerhardsen er blant dei som har vore høglytt skeptisk til at ein tek med seg kunnskapen frå journalistikken og inn i PR-bransjen.

– Kva tenkjer du om kritikken av journalistar som sel kunnskapen sin til høgstbydande i eit PR-byrå etter først å ha vore løna i journalistikken si teneste?

– Tull. Både kompetanse- og utdanningsnivået er minst like høgt, for ikkje å seia høgare, i kommunikasjonsbransjen enn i massemedia. Det er det eine. Og så er det to omgrep ein må vera klar over. Det eine er habilitet – eg tvilar på at habiliteten min overfor kundar er meir hemma enn VG- og Aftenposten-journalistar sin er overfor Schibsted, eller Dagbladet-journalistar sin overfor Orkla – men det eg er HEILT sikker på, er at integriteten min er like sterk som ein kva som helst journalist sin. Og kva er skilnaden på habilitet og integritet? Veit du det?

– Habilitet blir påverka av kva bindingar …

– Habilitet er eit ytre truverdskriterium. Det har du ikkje kontroll på sjølv, men går på korleis omverda oppfattar deg. Integritet er eit forhold mellom deg og vår herre. Er du ærleg, eller ikkje? Det er eit personleg kriterium og kvalitet. Den er ikkje ulik frå kommunikasjonsbransjen til journalistikken. Over hovudet ikkje, snarare tvert om. Eg opplever ein vert halde strammare i øyra, sakleg sett, både i eige bedrift og av kundane, i kommunikasjonsbransjen, enn i ein redaksjon.

– Eit døme på toskeskap i media: NRK Dagsnytt klarte nyleg å seia at Prins Harry hadde trekt seg som konge i England. Dagsnytt 12.30. Eg har vore sjefredaktør i Dagsrevyen, har du noko reaksjon på at Prins Harry har trekt seg som konge?

– Nei, han …

– HAN ER IKKJE KONGE! Han er ikkje ein gong i rekkja av tronarvingar, og så seier dei at han trekk seg som konge? Først må du BLI konge før du trekk deg som konge. Dette er berre eit lite døme på dette SØLET som slurvskapen dominerer det norske mediebiletet med. De journalistar DRIT i kva de seier, skriv og viser. Dette er berre eit lite døme, men likefullt eit sjokkerande dårleg handverk. Journalistane har ein kjempejobb å rydda opp i i sin sølete bakgard før dei peikar med flasketuten mot folk i kommunikasjonsbransjen. Eg kunne aldri kome på eit kundemøte eller gjort ein research-jobb i næringslivet med slik søppel som å påstå at Prins Harry har trekt seg som konge. Eg er lektor i historie, og eg hadde stroke journalisten og kasta vedkommande ut av eksamenslokale til grunnfag i historie.

Ja, ja. Steinfeld saknar iallfall ikkje journalistikken, skal me tru han sjølv. Til trass for at han heldt til 37 år i NRK, er få av venene hans frå bransjen.

– Er du glad du forlèt journalistikken?

– Eg saknar den ikkje.

– Ikkje?

– Det er fem og eit halvt år sidan eg sende oppseiinga mi, du er for ung til å hugsa det, men NRK ville ikkje lenger la meg jobba på Utanriks. Eg er den einaste i NRK si historie som har fire utnemningar som utanrikskorrespondent. Då eg ikkje fekk halda fram hadde eg ikkje meir å snakka med NRK om, og difor slutta eg. Det er grenser for kva vaksne folk brukar sitt stadig kortare liv på.

Steinfeld har skrive 11 bøker, og vunne ei lang rekkje prisar for sitt journalistiske arbeid. Han har opplevd mykje i løpet av sine mange år i Russland, møtt både Mikhail Gorbatsjov, Vladimir Putin og Boris Jeltsin. For å nemna nokre få.

Den siste tida har han laga podkasten «Steinkast», kor han snakkar med ulike folk i norsk samfunnsliv. Nyleg hadde han fersk sjefredaktør Trine Eilertsen i Aftenposten på besøk. Konseptet forklarar han som ei krysning av to gamle radiosjangrar, og peiker på at han tidlegare har leia både Dagsnytt 18 og Søndagsavisen.

I podkasten med Eilertsen seier han at han har abonnert på Aftenposten i 40 år. Han meiner at også dei er blant media som har tapt seg.

– Eg sa det til Trine Eilertsen. Det er kjepphest-journalistikk, du-journalistikk, di forsikring, di helse, din pensjon, grønsakene dine …

– Og Y-blokken og syklar?

– Ja, mellom anna. Det er for lite kunnskap om sosiologi og grunnleggjande ting i samfunnet til at «pop-journalistikken» har særleg gjennomslagskraft. Av den grunn sviktar lesarane, sjåarane og lyttarane.

– Nyleg avgått sjefredaktør Espen Egil Hansen i Aftenposten …

– Han var jo fotograf, han.

– Ja. Du var ikkje veldig imponert over han?

– Nei, det var eg ikkje. Det sa eg til hans styreformann Didrik Munch fleire gongar. Han har eg kjent sidan han var fem år. Eg meiner innhaldet vart banalisert under Espen Egil Hansen.

– Men han har trass alt snudd om på Aftenposten sin forretningsmodell, teke naudsynte grep og stabilisert inntektene etter lang tids nedgang?

– Nja, no får me no sjå då. No har det kome inn ein ny sjefredaktør på plass, og i mi orientering ser eg meir mot framtida, sjølv om eg er historikar.

– Kva trur du om ho?

– Flink dame, flink dame. Synd ho slutta i NRK. Ho har vore sjefredaktør i Bergens Tidende, vestlandets storavis, og no har ho kome inn som tanta i Akersgata – eit namn ho aksepterte i min podkast. Så eg har forhåpningar til ho. Ho er godt utdanna – statsvitar, siviløkonom – og eg trur ikkje ho er orientert mot ytterfløyene. Eg trur Aftenposten sine abonnentar kan sjå fram til ho som redaktør.

Når intervjuet er ferdig og underteikna er tilbake på kontoret, håpefull om å finna akseptable bilete i databasen til NTB, må eg slukøyra finna meg i å slå på tråden tilbake til Steinfeld. Me treng eigne bilete.

– Kan eg senda ein fotograf?

Steinfeld sit på trikken, på veg bort, og har ikkje tid.

– Du skulle tenkt på det då du var her første gong. Ha det.

Han ettersender likevel eit par bilete frå ei Fotefar-samling i Sogndal kulturhus, januar 2017, med sin mangeårige og avdøde ven, heile Norges Frank Aarebrot. Me trassar oppløysinga, og avsluttar med denne skålen: