Me går inn i sluttspurten av valkampen, og partia står på som aldri før i sosiale medium for å marknadsføra både politikarar og standpunkt.
Sentralt i dette er politikarane sine deltakingar i etermedia. Alle stortingsparti, utanom Senterpartiet, har den siste månaden publisert klipp frå NRK eller TV 2 på sine Facebook-kontoar for å marknadsføra seg sjølv.
– Me brukar klipp frå NRK og TV 2 i sosiale medium for å få ytterlegare spreiing av bodskapen til våre politikarar, seier Christian Laland, digitalsjef for Høgre si stortingsgruppe, til Medier24.
NRK: – Ei utfordring
Både NRK og TV 2 har under valkampen gitt løyve til at partia kan dela klipp frå debattar på sosiale medium, med strenge restriksjonar.
Sjå kanalane sine retningslinjer nedst i artikkelen.
– Dette er alltid ein diskusjon. Alt som kjem med NRK sin logo har ein høgare verdi enn det som er rein reklame. Folk vil lettare ta det for god fisk, seier debattredaktør Kyrre Nakkim i NRK til Medier24.
– Låner dei media sitt truverd i eigne kampanjar?
– Det er ei utfordring at dei kan gjera det, men det skal merkast, og NRK Nyheter-logoen skal vera synleg i biletet. Det er trass alt deira eigen politikk, og vårt mål er å få fram dei ulike synspunkta, slik at folk kan velja parti dei er samd med.
I NRK sine retningslinjer står det at brot på retningslinjer vil føre til umiddelbar rapportering til Facebook. Det har ikkje blitt nødvendig endå.
– Men me har trua med det, og då har endringar kome raskt. Mykje er basert på dårleg kommunikasjon innad i partia og misforståingar, seier han.
– Ikkje ukontroversielt
Også i TV 2 har det vore diskusjonar om temaet internt.
– Dei får bruka innhaldet dei siste tre vekene før valet. Elles er me restriktive. Det skal ikkje brukast som marknadsføring, reklame, og berre materiale frå debattar, seier nyheitsredaktør Karianne Solbrække til Medier24.
Ho tykkjer det er bra å få ekstra spreiing av innhaldet deira.
– Dette er redaksjonelt stoff, som er gjennomtenkt og styrt av våre journalistar og programleiarar. Me tenkjer at å få ekstra spreiing, slik at fleire folk får sett det, ikkje er negativt i utgangspunktet.
– Så lenge dei held seg til retningslinjene er det forsvarleg. Det er ikkje heilt ukontroversielt, og difor har me diskutert det internt. Argumentet med at vår journalistikk kan nå ut til endå fleire, og bidra til demokrati og folkeopplysing, veg tyngre desse tre vekene.
Ho kjenner ikkje til at partia har brote kanalen sine retningslinjer, men tek atterhald om at ikkje alt har nådd heilt opp til ho.
– Skal ikkje brukast som propaganda
I VGTV, derimot, er dei langt strengare i sitt forbod mot å bruke redaksjonelle innslag i marknadsføring for politiske parti. Det fekk Venstre og Miljøpartiet dei Grøne kjenna på dei siste dagane.
Før helga måtte Venstre ta ned ein video, og måndag var det MDG som fekk beskjed. Redaktør Rolf Sønstelie seier at partia hadde spurt om lov, men at svara dei fekk ikkje var klarert med leiinga i kanalen.
– Me ynskjer ikkje at vårt innhald skal brukast som propaganda eller som angrep på andre. Me vil ha kontroll på innhaldet me sjølv publiserer og redigerer, seier Sønstelie til Medier24.
Han meiner at auka spreiing av VGTV-innhald ikkje er tungtvegande argument for å gi parti lov til å dela innhaldet deira.
– Det som kan vera eit argument er at VGTV bidreg til mest mogleg opplyst valkamp og folkeopplysing. Difor må me vurdera kvar førespurnad for seg i forhold til korleis vårt innhald er tenkt brukt, legg Sønstelie til.
– Kan politikarar på denne måten låne media sitt truverd i si eiga marknadsføring av sin politikk?
– Ja, det kan vera ein dimensjon.
MDG forstår VGTV-forbod
Kommunikasjonssjef i MDG, Nils Mørk, forklarar at videoen dei vart beden om å ta ned var ein debatt mellom Une Bastholm og Sylvi Listhaug som dei tykte var «artig og morosam».
– Me var ikkje klar over at VGTV var mot at me skulle bruka det, men dei ringde og gav beskjed, seier Mørk.
– Forstår du at dei ikkje vil at andre skal distribueradeira innhald?
– Ja, det gjer eg.
Mørk seier at dei vil spreia innhald frå tv-sende debattar då færre og færre ser på lineær-tv.
– Det er viktig for oss at veljarar får med seg valkampen me er med på. Det får dei ikkje dersom dei ikkje ser på, legg Mørk til.
– Er de bevisst på å ikkje legge ut videoar ute av samanheng?
– Ja, absolutt. Både NRK og TV 2 har veldig tydelege retningslinjer.
NRK-video gav «enormt engasjement»
Kommunikasjonssjef i Venstre, Steinar Haugsvær, presiserer at dei den siste månaden har lagt ut om lag tre videoar frå etermedium, medan dei i løpet av same tidsperiode har produsert 50-60 eigne videoar.
– Det seier litt om omfanget, legg han til.
Han meiner likevel dei oppnår god respons ved å publisera «gode, uredigerte klipp» for å få fram politiske poeng. Dei fekk mellom anna stor suksess med videoen av Trine Skei Grande som gjentekne gongar vart avbroten av «fire mannlege partileiarar på venstresida», slik Haugsvær beskriv videoen.
Videoen har 73.000 visningar, 526 reaksjonar, over 200 kommentarar og nesten 300 delingar.
Retningslinjer TV 2:
Materialet skal ikke benyttes i markedsføring eller reklame eller i informasjonsfilmer på vegne av partiet.
Det er kun lov å hente materiale fra debatter og dueller der partiets egne representanter deltar og uttaler seg.
Det er ikke lov å kryssklippe i materialet.
Meningsinnholdet og innretningen skal ikke endres. Det er ikke lov å legge på grafiske elementer og egen tekst på bildene, men det gis tillatelse til å døvetekste det som blir sagt.
Etter 10.09.2019 gjelder våre vanlige retningslinjer igjen.
Retningslinjer NRK:
Partiene skal alltid spørre oss om lov før de tar ut klipp og publiserer.
Det er lov å bruke egne eller andres sitater innenfor sitatretten, disse kan ikke brukes i annen kontekst.
Videoene skal være rene, uredigerte klipp.
Det er ikke lov til å endre på meningsinnholdet eller kryssklippe.
Klippet kan maksimalt være på 90 sekunder.
Videoen må merkes med Bilder med tillatelse fra NRK.
Det er kun lov til å tekste det som blir sagt.
Man kan ikke legge på grafikk, redigere inn stillbilder eller andre videobilder, legge til egen speak og lignende.
Innholdet vårt kan ikke brukes i rene reklamekampanjer.
Mislighold av retningslinjer vil føre til umiddelbar rapportering til Facebook.
– Den fekk eit enormt engasjement. Me meinte det var eit sjølvstendig poeng å visa fram korleis andre avbryt folk i ein direktesendt tv-debatt, seier Haugsvær.
Då dei publiserte eit VGTV-klipp frå klimadebatt mellom Venstre og MDG, fekk dei derimot beskjed om å fjerna innlegget. Partiet hadde betala for ekstra spreiing av videoen.
Haugsvær kjenner ikkje detaljane til saka, men presiserer:
– Me er bestemt på å følgja retningslinjene. Me tok det ned augneblinken me fekk beskjed om det.