Kommunesamanslåing skapar kaos: Journalistar må køyra i 2,5 timar for sitt nye deknings­område

Frå 1. januar 2020 vil kommunane Vågsøy og Flora slå seg saman til Kinn kommune. Sjølv om Firdaposten vil få eit dekningsområde som «berre» består av dryge ytterlegare 6.000 personar, skapar det stor hovudbry for redaktør Svend Arne Vee.

For mellom dei to kommunane finn me nemleg tettstaden Bryggja i Vågsøy kommune, som ikkje blir med inn i den nye kommunen. Dermed blir det ein køyretime på godt over to timar for å ta seg frå Flora til Vågsøy.

– Om eg har medvind, få tyske bubilturistar og hindringar på vegen, og ferja står klar, tek turen 2,5 timar. Det er krevjande, seier redaktør Svend Arne Vee i Firdaposten til Medier24.

Krevjande kan det altså bli. Den noko spesielle kommunekonstellasjonen har vore eit heitt politisk tema på Vestlandet dei siste åra, men den nye kommunen skapar også betydelege utfordringar for lokalavisene.

– Dette held meg vaken om nettene. Om du plutseleg vaknar ein dag med ei god løysing, berre ring meg, seier Vee vidare.

– Forferdeleg vanskeleg

Firdaposten har fem redaksjonelt tilsette og har stoffutvekslingsavtale med Amedia-søstera Firda, som held til i Førde. I det nye dekningsområdet, Vågsøy, held Fjordenes Tidende, som er eigd av konsernkonkurrenten Polaris, til.

Mellom dei er det ti mil og ein ferjetur.

– Dette gir betydelege utfordringar knytt til utføring av samfunnsoppdraget. Dersom me ikkje tek grep som lokalavismiljø, er eg redd for at ein endar opp med å bli lokale heiagjengar i kvar vår ende, seier Vee.

Redaktør Erling Wåge i Fjordenes Tidende er ikkje overveldande optimistisk han heller.

– Me er like uroa. Dette snakkar me mykje om saman, seier Wåge til Medier24.

– Geografiske avstandar gjer det forferdeleg vanskeleg å gi nok innsyn i det som vert sørlege Kinn. I beste fall tek det over to timar éin veg, fire timar tur-retur, og då er ein arbeidsdag gått.

– Klin kokos konstellasjon

Påtroppande generalsekretær Tomas Bruvik i Landslaget for lokalaviser (LLA) har lang fartstid som lokalavisredaktør i Kvinnheringen i Hordaland. Han oppmodar avisene til å oppretta lokalaviskontor.

– Dei må vurdera å få seg ein journalist med base på andre sida om dei har ambisjonar om å klara dette her. Men det er ikkje berre enkelt med dagens økonomi, seier Bruvik til Medier24.

Han held fram:

– Det er ikkje umogleg, sjølv om det er ein klin kokos konstellasjon av ein kommune, som du knapt trur er mogleg.

Det er likevel ikkje eit alternativ for Vee å få seg eit lokalkontor.

– Eg trur me er forbi tida der me opprettar nye lokalkontor. Kostnadane er for store, og eg trur ikkje me hadde hatt råd til det. Eg har jobba i større aviser, med lokalkontor, før, og det slo meg ikkje nødvendigvis som veldig produktivt, seier han.

– Heilt anna næringsliv

Vidare skisserer han opp, ikkje berre geografiske, men ei rekkje andre utfordringar knytt til den nye kommunen, som lesarane trass alt ynskjer å vita meir om. Ifølgje Firdaposten-redaktøren viste ei fersk lesarundersøking at 67 prosent av lesarane er interessert i journalistikk om sitt «nye folk», i Vågsøy.

– Over natta får me ein heilt annan by, 5.000 fleire menneske, til dels annan kultur, og med veldig dårleg fysiske kommunikasjonslinjer mellom seg – og eit anna næringsliv, seier han, og legg til:

– Dei har høyrd til Nordfjord, og me Sunnfjord. Dei er skrive avhandlingar om kor ulike desse menneska er. Det er utfordringar på mange område. Me har kvart vårt aviskonsern, så det er ikkje berre å køyra fri flyt til det beste for lesarane, seier han.

Wåge i Fjordenes Tidende er likevel ikkje sikker på at det beste ville vore om dei fekk felles eigarar.

– Eg trur ikkje det hadde gjort det så mykje betre. Me har god dialog og godt samarbeid om korleis me kan skal det. Me har diskutert ein form for stoffutveksling, men me har ikkje kome dit enno, seier Wåge.

Går inn i eit udekt område

Det er langt frå berre Kinn kommune som skapar store endringar i distriktsnorge. Alt er fem nye kommunar forma, og frå og med 1. januar 2020 står me med ytterlegare 42 «nye» kommunar.

Blant lokalavisene som har byrja å tilpassa seg den nye situasjonen er Bø Blad, etter at Bø vart vedteken samanslått med Sauherad kommune til nye Midt-Telemark kommune.

– Med den nye kommunen går me inn i ein «kvit flekk på kartet», som ikkje har hatt lokalavis før. Der må me jobba oss inn, og i fjor tilsette me ein journalist for å dekkja den nye kommunen like godt. Det har kosta økonomisk, men me ser at me er nøydd til å gjera det om me skal inn i den kommunen. Me må vera like gode lokalt der, som i Bø, om me skal få abonnentar der, seier redaktør Hilde Eika Nesje i Bø Blad til Medier24.

Den vesle avisa har eit opplag på drygt 2.500, og er blant dei minste avisene i landet.

Ho understrekar at dei ikkje har dei same geografiske utfordringane som i Kinn, og at den lengste køyreturen frå og med 1. januar 2020 vil bli på dryge 20 minuttar. Likevel har det ikkje berre vore enkelt å dekkja eit heilt nytt område.

– Me såg føre oss å få litt fleire abonnentar enn me har gjort, og det tek litt lengre tid enn me skulle tru. Me gjekk med underskot i fjor på grunn av den tilsetjinga, seier ho vidare.