850.000 har lese Bergens Tidende sine historier om fattigdom: – Større tabu enn psykiske lidingar

Dei siste vekene har Bergens Tidende publisert ei rekkje artiklar og lesarbrev om det Liv Skotheim i BT meiner er ei gløymd gruppe: Dei fattige.

Bompengemas kuppa valet

I byrjinga av desember publiserte avisa den første saka i artikkelserien om den skjulte fattigdommen på Vestlandet. Sidan har det kome 33 saker om temaet, og nesten 850.000 har lese om det totalt.

– No snakkar folk i Bergen om dette. Det er utruleg givande når vår journalistikken vårt vert diskutert – og ikkje berre blant politikarar og forskarar, men vanlege folk, seier Skotheim, debattleiar i BT, til Medier24.

Ei gruppe på tre, med prosjektleiar Skotheim og journalistane Kjetil Gillesvik og Kjersti Mjør, har arbeidd med prosjektet sidan 1. oktober. Avisa har fått støtte av både Senter for undersøkende journalistikk og Fritt Ord for arbeidet.

– Me planla å køyra serien rett før valet, men så vart det så enormt mykje bompengesnakk, så det ville ha drukna. Difor utsette me det, seier ho.

Om lag 20 saker til kjem i løpet av romjula.

Lesarar ville gi pengar

Det har ikkje vore ei enkel gruppe å få i tale, ifølgje Skotheim. Det har vore både langsamt og tolmodskrevande.

– Me har vore på «fattigmiddagar», blitt med på matutkøyring til fattige – og vore ute i felt.

Sakene har også ført til ein straum av lesarar som ynskjer å bidra med pengebeløp til dei som har stått fram i avisa.

– Folk ville jo gi, og me har måtte vore dei kjipingane. Første dag var det ein som ringde meg og bad om eit Vipps-nummer. Då måtte eg berre seia at «nei, det går ikkje». Til slutt måtte me laga eit standardsvar som me sende til over 100 personar som ville hjelpa, seier Skotheim.

Fleire kjelder har også trekt seg i siste liten, seier ho.

– For meg verkar fattigdom som eit større tabu enn psykiske lidingar og depresjonar. Det er eit veldig skamfullt og sårbart tema.

Monika Schelander er blant dei som har bidrege til BT-spaltene med sin personlege tekst. Under tittelen «Jeg pantet flasker for å få råd til min sønns bursdag» skriv ho om livet som låginntektsfamilie.

– Blant dei tinga som provoserer meg, og som gjer at folk ikkje vil stå fram, er kommentarar som i dag har kome på BT sine saker. Folk skriv at «det var då veldig til sutring og klaging», og liknande, seier ho til Medier24.

Utvidar kjeldenettverket

Skotheim seier ho lenge har tenkt på at fattigdom ikkje vert breitt nok dekkja av norske medium.

– Det er noko eg har tenkt lenge. Kvar desember kjem saka om ein tiggar som skal feira jul på gata, og elles skriv ein berre om politikarar eller interesseorganisasjonar som uttaler seg. Det går over hovudet på dei det gjeld – og det er aldri dei som kjenner det på kroppen som uttaler seg. No får dei koma til orde.

– Kvifor er det slik?

– Godt spørsmål. Me vassar i middelklassen sjølv. Dei fleste journalistar anar ikkje kva det er å ikkje få betalt rekningane sine, seier ho.

– Det handlar om miljøet og nettverket ein har og inputen ein får. BT har godt av å no få eit godt kjeldenettverk blant fattige folk og uteliggjarar, til dømes.

Der får ho støtte av Schelander.

– Det BT no har gjort er heilt fantastisk. Dei har verkeleg gått inn for det, og har vore med og møtt oss. Eg trur dei sit igjen rikare på både opplevingar og tankar, seier ho.

Utan betalingsmur

Alle sakene har i tillegg vore opne, fri for betalingsmur, slik at alle kan lesa det – utan å vera nøydd til å betala for det.

– Slik får dei som ikkje har råd til å betala høve til å lesa det, seier sjefredaktør Frøy Gudbrandsen i Bergens Tidende til Medier24.

Ho trur Skotheim har eit poeng i at norske medium ikkje har vore flinke nok til å dekkja den skjulte fattigdommen.

– Responsen har vore så enorm at eg trur kanskje det. Folk gir uttrykk for at sakene får ein til å tenkja, og eg trur me har fått fram perspektiv frå folk som manglar elles. Det er ein enkel, men god, idé å berre la folk fortelja med eigne ord om korleis det er, seier ho.