Dei er TV 2 sine ekspertar på «beina på bordet»-metoden: – Me er to galningar, og er ikkje heilt gode

Asbjørn Øyhovden og Olav T. Wold er dei to, av totalt tre tilsette på TV 2 sitt Hamar-kontor, som i om lag 15 år har levert gull for TV 2 Nyhetene.

For ei tid tilbake gjekk det #øyhovdenalarm på Twitter når Asbjørn Øyhovden leverte reportasjar. Gjerne frå skogen i Hedmark eller i uvêr med flaum og vatn over hoftehøgde.

Saker om bygdeoriginalar har likevel vert varemerket til ten røynde TV 2-reporteren.

– Me meiner at me, ved dei underlege sakene me lagar om originale menneske som gjer noko annleis, er med på eit opprør med konformiteten og at alle skal vere så like, seier Øyhovden.

– Det me seier i bilen, blir i bilen

Sjølv om sakene kan vere «feelgood» og få det til å trekkje på smilebandet, kan det likevel vere blodig alvor.

– Om me fortel om ein fyr på bygda som til dømes set opp eit skilt framføre ei kyrkja der det står «Skrekkdomen» fordi han ikkje likar korleis kyrkja ser ut, er det kritisk journalistikk. Då bidreg me til at det er kult å vere seg sjølv.

– Ser folk forbi det maktkritiske elementet ved dei alternative sakene de lagar?

– Vårt inntrykk er at det er i ferd med å bli respektert. Når me fortel historier om til dømes ein fyr med 100 bilar på tomta si, og så kjem Namsmannen for å fjerne det fordi det er rot, viser me at han fyren berre er ein flott fyr som samlar på bilar, seier han.

Med på mange av sakene sine har han fotograf Olav T. Hustad Wold. Som Øyhovden partnar på jobb er det aldri keisamt, seier han.

– Det er heilt fantastisk. Eg nyt kvar einaste dag eg får jobbe med Asbjørn. Det er aldri ein keisam dag med han. Han er ei kreativ sjel eg beundrar. Det er utruleg gøy å få jobbe saman med han, seier han.

– Kvifor «Chicago-politiet»?

– Fordi me er partnarar og sit i bilen saman jævlig ofte. Me køyrer lange turar på 2-3 timar før me møter intervjuobjekt. Eg kjenner han like godt som kona mi og han kjenner meg like godt som han kjenner sambuaren sin, seier Øyhovden.

Og i reportasjebilen er det eigne reglar.

– Me har slike Chicago-triks og eigne reglar i bilen. Alt som vert sagt i bilen, skal vere i bilen. Me kan vere heilt ærleg og oppriktige med kvarandre, legg Øyhovden til.

Olav «Fotomet» Wold

Duoen forte ivrig om maktkritisk journalistikk og avsløringar som set lys på maktovergrep. Det gjer dei både ved større og mindre saker, og då er fotograf Wold – «Fotomoet» som Øyhovden kallar han, god å ha med på laget.

– Eg kallar han ikkje Olav, men «Fotomet», fordi han er så jævla god til å fotografere, og så er han god mot dei gode, og hard mot dei harde. Det er blant slagorda til Fantomet.

Kva er det som gjer duoen spesiell, og kvifor vert dei invitert som føredragshaldarar på Fortellingens Kraft i Bergen?

– Eg trur ikkje at me er verdsmeistrar i å fortelje, men me er litt originale. Me er litt «gærningar», og er ikkje heilt gode.

Wold stemmer i:

– Eg er heilt einig i den beskrivinga. Eg elskar å lage saker om dei originale, og eg diggar når me endeleg finn dei, seier han.

– Er det for lite galskap i norsk journalistikk?

– Ja, seier Øyhovden kontant.

– Ikkje ver heilt klin kokos, men ver kreativ og tør å ting på ein annleis måte. Galskap i seg sjølv er ikkje bra, men for meg er det knyt til originalitet, seier han.

Avhengig av helsetrøye

Ingenting er overlatne til tilfella når Øyhovden er på jobb, kan dei røpe. Midt under intervjuet får journalisten ein trong til å påpeike hans viktigaste behov:

– Eg har på meg ei helsetrøye. Det handlar om psykologi. Du får eit luftlag mellom kroppen og skjorta som gjer at du får ein jævla god psykisk harmoni. Det er sant. Eg køddar ikkje. Den har eg alltid på meg.

– Kva skjer om eg ikkje har på meg den? spør han kollegaen sin.

Wold svarar kjapt:

– Då har du ein frykteleg dårleg dag, og vert heilt forstyrra.

Sjølv om ein kanskje skulle tru det, er det langt frå nok med psykisk harmoni og luftlag mellom kroppen og skjorta som skapar dei gode sakene. Øyhovden og Wold har fleire metodar.

Beina på bordet

Den kanskje mest oppsiktsvekkjande handlar om å gjere minst mogleg.

– Har du høyrd om den journalistiske metoden «beina på bordet»? Om du har eige kontor, sit du med beina på bordet, og gjer ingenting så lenge som mogleg. Du berre sit og ser deg rundt, og til slutt keiar du deg så mykje at du får ein idé. Det er jævla effektivt, seier Øyhovden, og legg til:

– Eg har laga mange saker ved hjelp av den metoden.

Deretter spolar han ni år tilbake i tid. Det var nærare 30 kuldegrader i Hamar, og TV 2 sentralt ville ha saker om kuldebøgja. Øyhovden sjølv sat der berre med beina på bordet.

– Ein kuldeperiode sat eg med beina på bordet ganske lenge. Det var jævla kaldt ute, og det var eit push om kuldesaker. Og så kom eg på at postmannen som kom på døra vår syklar. Då lagde me ei fantastisk sak på postmannen som sykla i 20 kuldegrader, seier han.

Du lurar kanskje òg på korleis den legendariske reportasjen om Wilhelm Tyskeberget, som hadde overlevd to døgn i skogen takka vere hjelp frå ein snusboks i bukselomma, kom til?

– Tyskeberget-saka var «beina på bordet». Eg såg han i avisa, og så kontakta eg fotografen (no avdøde Steinar Andsjøn, journ. anm.) og sa «han må me ha», seier Øyhovden.

– Las du avisa med beina på bordet?

– Ja, sjølvsagt, seier Øyhovden.

Tyskeberget var det fotografen som drog ut åleine og fann, medan Øyhovden la på stemme over reportasjen. Sjølv møtte han ikkje Tyskeberget før i ettertid.

Pub-metoden

Wold deler ein annan, meir velkjent, journalistisk metode.

– Du finn saker på puben. Snakk med folk. Det er jævla viktig.

– Den metoden lever stadig?

– Ja, for all del. Kvar er det folk i byen snakkar saman? På puben. Kva er det folk irriterer seg over? Det finn du på puben, seier han.

Øyhovden stemmer i:

– Vårt fundament er at me elskar folk. Prinsippet er at om du hjelp eitt menneske, hjelp du heile verda, seier han.

Og sjølv om dei ofte rapporterer om syklande postmenn, eldgamle jegerar eller flaum, vann Øyhovden i 2010, saman med TV 2-kollegaene Steinar Figved og Robin Idland Krüger SKUP-prisen for «Eldrebløffen».

Øygovden har i tillegg vunne Hedersprisen til Hedmark Journalistlag og Kulturdepartementet sin menneskerettspris for journalistar.

– Merkesakene våre er eldresaker, behandlinga av Utøya-offer og barnevern, seier Øyhovden.

– For lite konfrontasjon

TV 2-reporteren meiner norske journalistar har ei lang rekkje område å betra seg på når det gjeld kritisk journalistikk på maktinstitusjonar.

– Me meiner ein i norske medier – det gjeld oss òg – er for dårlege til å presentere hovudpersonane våre. Kven er dei og korleis er dei? Dess tettare du kjem på hovudpersonen, dess meir spanande er det å lese.

I tillegg bør dei ansvarlege konfronterast hardare, og ein må ikkje la sympatien ta overhand, meiner han.

– Ofte står det berre ei setning om at «Statsråd bla-bla-bla seier at dei har auka løyvinga dei siste åra til det og det», og så er det ikkje fleire spørsmål. Dei må konfronterast. Det er journalistane sitt ansvar.

Han legg til:

– Still òg kritiske spørsmål til «offera».

– Er det lett å gløyme i slike situasjonar?

– Ja, og då kan ein gjere store feil, om ein let sympatien ta deg.