NOAS-sjef sterkt kritisk til at media publiserer helse­journalen til Syria-guten

Gjennom ei rekkje artiklar har mellom andre VG publisert detaljerte helseopplysingar om «Syria-guten», barnet til IS-kvinna. Tilbake til august i fjor publiserte dei bilete av helsejournalen, og alt i september skreiv avisa inngåande om helsetilstanden hans.

Femåringen sin medisinske tilstand var blant argumenta for å henta han heim, og debatten har gått om guten faktisk er sjuk eller ei. Ap-leiar Jonas Gahr Støre er blant dei som har etterlyst meir helseinformasjon om femåringen.

– Ille

VG publiserte onsdag på ny ei rekkje opplysingar om guten sin helsetilstand, deriblant helsejournalen hans. Også NRK publiserte nyleg bilete av journalen. Det får generalsekretær Ann-Magrit Austenå i Norsk Organisasjon for Asylsøkere (NOAS) til å reagera.

– Det er definitivt ikkje pressa si oppgåve å pressa fram og publisera barn sine private helseopplysingar. Eg meiner både advokat og media går for langt når bilete av guten sin helsejournal vert publisert, seier Austenå til Medier24.

Ho er også tidlegare leiar i Norsk Journalistlag (NJ).

Austenå, som også har bakgrunn frå Vårt Land og Dagbladet, legg til:

– Eg tenker at det er ille, dersom det har vore eit press frå media og/eller politikarar om utlevering av teiebelagt helseinformasjon om guten, ut over det meir objektive faktum at ein 4-5-åring har ei kroppsvekt på nivå med ein eittåring.

Ho seier at ho ikkje veit noko om press frå media eller politikarar, men at det vil vera i strid med punkt 4.8 i Ver Varsam-plakaten dersom mora har opplevd det som eit press. Det har ikkje lukkast Medier24 å komma i kontakt med advokat Nils Christian Nordhus torsdag.

I punkt 4.8 står det at det er god presseskikk å ta omsyn til kva konsekvensar medieomtalen kan få for barnet. Dette gjeld også når føresette har gitt sitt samtykke til eksponering, heiter det.

Generalsekretær i Noregs Røde Kors, Bernt G. Apeland, har overfor VG reagert på den offentlege debatten knytt til helsesituasjonen til barnet. Helsepersonell kan ikkje dela pasientopplysingar, sa han til avisa. Det synspunktet deler Austenå.

– Sjukdomen er heile premissen

Nyheitsredaktør Tora Bakke Håndlykken i VG seier til Medier24 at helseopplysingane vert publisert etter bidrag frå nettopp mora og advokaten.

– Mora har ansvar for guten, og pårørande har moglegheit til å bringa ut opplysingar om helsesituasjonen.

Ho peiker på at helsesituasjonen til guten er i kjernen av problemstillinga knytt til operasjonen som gjorde at Frp gjekk ut av regjering. Difor er saka av stor offentleg interesse.

– Guten sin sjukdom er heile premissen for at norske styresmakter hentar han ut, og dei skil seg dermed frå andre barnefamiliar, seier ho.

– Det har vore ei vanskeleg avveging mellom personvern og offentleg interesse, seier ho vidare.

Ho peiker også på at UD har gått ut og beskrive helsetilstanden – men ikkje så inngåande som mor sin advokat og mor meiner er viktig kjem ut.

Etikkredaktør Per Arne Kalbakk i NRK argumenterer med at det er ei veldig spesiell sak, og at sonen sin helsetilstand har vore kjernepunktet i dei politiske vurderingane som er gjort, og som var hovudårsaka for mora til å be om å komma heim til Norge, med borna.

– Dette var såpass vesentleg informasjon for saka at me gjekk ut me det, og vurderingane me gjer no er dei same som då me fekk opplysingane av 29-åringen tidlegare.

Kalbakk understrekar at NRK vurderer kva konsekvensar omtalen vil få for barnet, uavhengig av om mora har gitt grønt lys.

– Kunne ein ha omtalt det utan å gå så detaljert til verks, og utan å publisera helsejournalen?

– Vår vurdering var at sjukdommen, cystisk fibrøse, ikkje er meir belastande enn å bruka eit ord som «alvorleg kronisk sjukdom». Det akutte, vekttapet, vart også framheva i argumentasjonen.

– Openbert offentleg interesse

UiB-professor og jusekspert Hans Fredrik Marthinussen sa til Dagbladet at han meiner helseopplysingar er heilt i kjernen av det teieplikta skal beskytta.

– For eit barn er det foreldra sin rett å dela eller ikkje dela informasjonen, og i dette tilfellet er det mor som må samtykkja, seier han til Dagbladet. Om VG går for langt meiner han er eit presseetisk spørsmål, heller enn juridisk, presiserer han overfor Medier24.

Assisterande generalsekretær Reidun Kjelling Nybø i Norsk Redaktørforening har ikkje oversikt nok til å bedømma media si dekning av Syria-guten, men seier i ein generell kommentar:

– Det er openbert av offentleg interesse å få vita tilstanden til denne femåringen, men så er det sjølvsagt slik at media og den enkelte redaktør må gjera ei vurdering på kor tett ein kan gå. Alle har rett på eit privatliv, og at ein tenkjer gjennom kva detaljar som er naturleg å ta med om familien og denne femåringen har eg tillit til at redaktørane gjer.