Leo Ajkic ut mot identi­fisering av ranssikta «Kamelen»: – Forskjells­behandling

Fredag 21. februar vart bergensrapparen «Kamelen» sikta for ran og knivtruslar i Bergen. Kort tid etter var artisten identifisert i Bergens Tidende og Bergensavisen, før riksmedia som Dagbladet og VG følgde opp i timane etter.

Artisten, som eigentleg heiter Marcus Kabelo Møll Mosele, nekta sjølv straffskuld og kalla det «ei sjuk sikting», ifølgje Bergensavisen.

– Kan ha med musikkstilen å gjera

Kamelen fylte i januar Sentrum Scene i Oslo, vart nyleg klar for årets Øyafestivalen og har fleire titals millionar strøymingar på Spotify. Manager for Kamelen, Leo Ajkic, reagerer sterkt på at avisene identifiserer rapparen.

– Mange media vel å ikkje øydeleggja for karriere og familie til den som er sikta, men her skriv ein både at han er inne i fengsel og at han vert skjerma frå samfunnet, seier Ajkic til Medier24.

– Eg tykkjer dette er forskjellsbehandling. Om han er skuldig eller ikkje er ikkje poenget når ein ser korleis han er framstilt – allereie før dommen er klar. Media legg ut abonnementssaker kor det står han er arrestert, legg han til.

I helga reagerte også BA-spaltist Erling Gjelsvik på at media identifiserte rapparen, men anonymiserte ein tidlegare Ap-politikar som er dømt for nettovergrep mot ei rekkje små born, i kommentaren «Den uoffisielle gapestokken fungerte».

Kamelen slo gjennom i 2015 med «Si ingenting», som handla om då han i 2015 var på rømmen frå politiet. Han er også tidlegare straffedømt.

Ajkic seier til Medier24 at han trur Kamelen vert førehandsdømt på grunn av bakgrunnen sin.

– At han har gjort opp for seg tidlegare forstår eg ikkje gjeld i rettssystemet, men her er det media som straffar han med abonnementssaker kor han ser skuldig ut.

– Det kan ha med at han ikkje er etnisk norsk, musikkstilen, miljøet – at han er hip hop-artist – å gjera. Det er mykje forskjellsbehandling av hip hop-miljøet som oppfører seg på ein viss måte. Det er mykje førehandsdømming i samfunnet generelt. I tillegg er det nokon som skal bestemma kven som skal vera førebilete, seier Ajkic.

Forsvarar Jørgen Riple er også kritisk til identifiseringa.

– Han har ein ung gut, og det er klart det er tungt for barnet med det som har kome dei siste dagane. Det er tidleg stadium i etterforskinga – og om saka vert lagt bort, er skada allereie skjedd, fordi få får med seg at den vart lagt bort, sidan det stort sett berre blir ei lita notis, seier han til Medier24.

– Eg trur media ville falt ned på den andre konklusjonen om dei tenkte over at han har ein liten gut. Me bad jo også om lukka dører i retten for å skjerma han.

• – Det som er avgjerande for identifiseringa er at han er blant dei mest kjente artistane i Bergen for tida, er svært populær, er eit førebilete for ein god del unge menneske, og har i stor grad søkt offentlegheita sjølv. Han er også tidlegare straffedømt, og har vore open om det, seier Trond Olav Skrunes, nyheitsredaktør i Bergens Tidende. Les meir om kvifor BT og Bergensavisen identifiserte rapparen nedst i saka.

NTB: – Låg alvorsgrad

Blant dei som valde å ikkje identifisera rapparen var nyheitsbyrået NTB. Nyheitsredaktør Sarah Sørheim forklarar avgjersla slik:

– Det er ei samansett vurdering. Det er mange ting som speler inn, men noko av det viktigaste er alvorsgraden i siktinga, og i dette tilfellet var den låg, seier ho til Medier24.

– Det var ingen element som tilsa at det var naudsynt å opplysa allmenta om dette. Me hadde på det tidspunktet heller ikkje snakka med bistandsadvokaten, og så er det slik at me sjeldan identifiserer ved sikting, legg Sørheim til.

– Det handlar også om at me var raske med å publisera, og sidan første sak har me ikkje laga meir journalistikk på det. Det har vore utvikling i saka – og det kan vera me gjer ei annan vurdering neste gong me skriv om dette – men eg tykkjer den første vurderinga står seg, avsluttar ho.

– Gale å identifisera

Medier24 har spurt ei fleire etikkekspertar om identifiseringa av Kamelen. Instituttleiar Steen Steensen ved journalistutdanninga OsloMet meiner det var gale, medan kollega Rune Ottosen på same universitet meiner det er eit «klart tvilstilfelle».

– Det som talar mot identifisering er at det er eit tidleg stadium i prosessen, han nektar straffskuld og at omtalen opplagt er belastande for han. Men gitt historikken her, så tykkjer eg ikkje det er eit opplagt brot på Ver Varsam-plakaten at han vert identifisert. Men eg heller nok mot at det er gale å gjera det så tidleg i prosessen, seier Steensen til Medier24.

Vidare påpeiker han at folk har eit legitimt informasjonsbehov ved at han tidlegare er dømt for vald og at det kan vera fare for gjentaking.

Ottosen seier han forstår freistinga til å bruka nam og bilete sidan han er domfelt tidlegare for liknande. Likevel er det eit spørsmål om det er element av førehandsdømming her, seier han.

– Dersom dei vel å publisera, burde det vel vore presisert tydlegare at han ikkje er dømt sjølv om han er i varetekt. Han motsette seg fotografering, er det greitt då å slå opp med store bilete, spør Ottosen.

– Han er ein kjent person, er det nok til at kriteriet for informasjonsbehov er til stades når han sjølv hardnakka nektar straffskuld, spør Ottosen vidare.

– Skriv ikkje om albumet

Ajkic, som er agenten til Kamelen, tykkjer i tillegg det er frustrerande at media vel å skriva om artisten først når han har gjort noko gale.

– Ofte når me sender presseskriv om nytt album skriv dei ikkje om det. Andre artistar, som vert skåna, tek dei bilete av på raud løpar og når dei er ute på jobb, seier Ajkic, og held fram:

– Men Kamelen – kvifor skriv ein om dette, og ikkje om albumet? Halvparten av avisene som skreiv om siktinga omtalte ikkje musikken.

Slik vurderte BA og BT det:

Nyheitsredaktør Trond Olav Skrunes i Bergens Tidende forklarar avgjersla slik:

– Eg er heilt samd i at dette er tidleg i sjølve saka, men det som er avgjerande for identifiseringa er at han er blant dei mest kjente artistane i Bergen for tida, er svært populær, er eit førebilete for ein god del unge menneske, og har i stor grad søkt offentlegheita sjølv. Han er også tidlegare straffedømt, og har vore open om det, seier Skrunes.

Han legg til:

– I tillegg har me vurdert hans posisjon, at han har ein historikk, og no igjen vert sikta og varetektsfengsla, i det eg vurderer som ei alvorleg sak. Den vurderinga ser eg at også dei aller fleste valde å identifisera – men eg har ingen problem med å forstå at dette er ein krevjande situasjon for han og dei næraste.

– I ein kvar sak der nokon vert identifisert som sikta eller tiltalt, vil det ikkje vera førehandsdømming – men identifisering. Det krev at ein følgjer opp den strafferettslege prosessen og driv journalistikk på det. Om han vert frikjent vil det sjølvsagt vera vår plikt til å følgja opp det.

– BT skriv både om musikken og musikeren, så den kritikken kan ikkje vera ei tilvising til oss. Og etnisitet og musikkmiljøet Kamelen er ein del av, har sjølvsagt ingen betydning for BT sine vurderingar i saka, legg Skrunes til.

I Bergensavisen gjorde dei liknande vurdering. Sjefredaktør Sigvald Sveinbjørnsson peiker på at Kamelen er ein kjent artist, som har vore open om si kriminelle fortid, at det er ein del av hans historie som artist, og at han har vore open i media og sagt han vil vera eit førebilete.

– Då dette skjedde kom det også avlysingar, og dette har stor allmenn interesse. Men dette skal følgjast opp med korleis rettsvesenet vurderer det vidare. Eg tykkjer ikkje me bidreg til førehandsdømming. Det er bevisa mot han som skal dømma Kamelen, seier Sveinbjørnsson.

– Og utan at eg har sett det sjølv, har Kamelen også brukt Instagram og sosiale medium til å visa fram ting som ikkje har vore bra. Dette har vore ein del av imaget hans, legg han til.

– Kva tenkjer du på at han har ein liten gut på som må lesa dette i avisene?

– Klart slike ting veg inn, men dette er det ingen mekanikk i. Totaliteten gjorde at me kom fram til at det var riktig å namngje.